The snow is falling

Het sneeuwt zelden op de prairie, en als dat dan wel een keertje gebeurt raken met name indianen helemaal in de war. Ze denken dan het een straf van de goden is, en doen een soort omgekeerde regendans. Heel kinderachtig eigenlijk. Daarbij scanderen ze teksten die ongeveer als volgt klinken:


sneeuw ga weg
je bedekt onze tipi's, ons gras
onze paarden en ons
toch al schamele gewas

hoe moeten wij de weg nu vinden
hoe kunnen wij jagen
laat de sneeuw toch smelten
blijf ons nou niet plagen

onze vrouwen zijn ongerust
onze kinderen ronduit bang
dit duurt hopelijk toch niet
de hele winter lang

sneeuw ga weg, ik beveel het
sneeuw verdwijn, in totem's naam
maak alles weer zoals het was
laat ons weer leven in draam*


* draam= op de ouderwetse manier


Countryman Ray

The weeping harmonica

Geen geluid is bepalender geweest voor het wilde westen dan dat van de traditionele mondharmonica. Lekker makkelijk mee te nemen, weegt niets en je kan er ongeoefend mee uit de voeten. Het klinkt al snel prima.
De bekendste hondhamonicaspeler uit de negentiende eeuw was ongetwijfeld Boddy Ravensworth, een rare snuiter die er genoegen in schepte om hele opera's op zijn harmonica na te blazen. Erger werd het als hij een zelfgecomponeerd epos over een onbekend gebleven indiaan ten gehore bracht. Dat waren avondvullende blaaspartijen en het publiek viel niet zelden in slaap tijdens de voordracht. Over een van die grootse werken van Ravensworth gaat het volgende gedicht, dat overigens losjes is gebaseerd op een ooggetuigenverslag.


De indiaan kwam in E majeur
twinkelierend om de hoek
uiteindelijk was het deernis groot
en vertrok hij in zwaar weer

tussentijds stierven cowboys
werden kluchten opgeklopt
en verdronk B fis na enig strijd
in een gitzwart steendiep meer

de sheriff was gehangen
zijn deputy stierf snel
mineurgezang in de saloon
nooit triester als die keer

de indiaan werd opgejaagd
zijn hoeven droegen ver
gelukkig nam het tempo af
ten goede van de sfeer

de indiaan had het geluk
van rustig water in de buurt
hij sleet zo anderhalf uur
in feeërieke atmosfeer

voor iedereen die wakker bleef
kwam plotseling het einde
er een oerkreet uit zijn keel ontsproot
en smeet zijn mondstuk neer


Countryman Ray

Sundown on the prairie

Ik moest opeens weer denken aan mijn verblijf in Arizona, zomer 2009 (zie de entries uit die tijd). Ik heb toen uitgebreid kennis gemaakt met het prairielandschap, en geloof me, een zonsondergang op de prairie is bijna het mooiste wat er is.


zachtjes zakt de zon
tussen cactusarmen
prairiegras en een grijze
verlaten rotspartij

als dit toch altijd duren kon,
die stralen die mij verwarmen
op al mijn prariereizen
dit gaat nooit voorbij

rood en robuust gaat dan
de zon in glorie onder
mijn kampplaats is klaar
voor mij, voor de lange nacht

ik gooi nog een eitje in de pan
en kijk naar way down yonder
word nog een ratelslang gewaar
nu: slapen onder sterrenpracht


Countryman Ray

Pay your bill

Er zijn legio voorbeelden te bedenken van zaken die tegenwoordig niet helemaal gaan zoals het zou moeten. De economie, de huizenmarkt, bepaalde voetbalclubs, Europa: het is een chaos en het kan eenvoudig erger worden.
In de tijd van het Wilde Westen kon er nog lang niet zoveel misgaan, omdat mensen voor zichzelf moesten zorgen. Financiële wantoestanden waren er niet, want iedereen hield zijn eigen stoep schoon. Het ergste dat kon gebeuren was dat de eigenaar van de saloon zijn drank niet meer kon inkopen omdat iedereen op de pof zoop. Dan was er een paar weken stress, en dat duurde dan totdat alle rekeningen waren voldaan. Wie niet wilde betalen, werd pijnlijk te kennen gegeven voortaan weg te blijven. Over zo'n zogenaamde Pay you Bill-periode gaat het volgende gedicht.


De cowboys dronken graag
in de saloon van Harry Mac
dat ging vaak op de lat
voor schooiers de ideale plek

Maar na verloop van tijd
stond Harry vaak voor gek
want zijn leveranciers eisten geld
en geen ongedekte cheque

Dan werd Harry streng
en was het 'betaal of vertrek'
klaplopers bleven een tijdje weg
en zochten een andere stek

Als het gerstenat weer vloeide
waren alle hens aan dek
en de parasieten onder hen
kregen veren met gloeiend pek

Zo pakte Harry Mac
het aan met zij die niet willen
zo zou het nu ook moeten zijn:
niet betalen? blaren op de billen!


Countryman Ray

Hang the shopkeeper

In 1857 werd er voor de 100e keer iemand opgehangen in Graft Hill, Minnesota. Het slachtoffer was Nel Bishop, een winkelierster die het niet zo nauw nam met eerlijk zaken doen. Eerst ontkende ze, maar uiteindelijk gaf ze toe dat ze iedereen bedonderd had. Toen ze eenmaal de strop om haar nek voelde glijden begon ze eerst hysterisch te krijsen en daarna iedereen uit te lachen. Vlak voor het luik viel werd ze echter rustig en droeg ze nog een gedicht voor. Dat ging ongeveer zo (vertaald dan natuurlijk):


ik rommelde met maten en gewichten
iedereen betaalde bij mij teveel
ik probeerde iedereen op te lichten
ieder kreeg een beetje, en ik het grootste deel

nu ben ik qua leven dus aan het end
mij rest alleen nog een stukje touw
ik neem afscheid van mijn vent
en al het geld waarvan ik zo hou


Countryman Ray

Excluded from the prairiegrounds

Ook in de tijden van het Wilde Westen gingen mensen in de fout. Wie het erg bont maakte, werd door de andere prairiebewoners niet alleen met de nek aangekeken, deze persoon werd ook onomwonden te kennen gegeven dat hij maar beter zijn biezen kon pakken. Opsodemieteren, want anders kon het wel eens verkeerd aflopen. Beproefde manieren om iemand weg te krijgen was het brandmerken van de dunnere huid, zoals de bilstreek of het voorhoofd.
Eric 'Sharpy' Wilde, naar eigen zeggen een verre neef van Oscar Wilde, die veel later leefde, was een mooi voorbeeld van een paria die hardhandig uit de prairie werd gewerkt. Hij had meermalen vee gestolen en doorverkocht, berouw getoond, maar ging steeds opnieuw de fout in. Bovendien had hij gelogen over zijn achtergrond: hij had nooit gewerkt bij Jack McCormick, de grootste hoefsmid van Arizona, al had hij dat naar eigen zeggen wel kunnen doen omdat hij een cursus hoefsmeden had gevolgd. Sharpy is uiteindelijk berecht en goed bestraft, zoals in het volgende gedicht te lezen is.


Discutabel van geboorte
van memorie en idee
af en toe een leugentje om bestwil
daar zat Sharpy echt niet mee

De derde diefstal brak hem op
hij stal geoormerkt rundervee
boeten zou hij, dat was helder
zoals gezegd na diefstal twee

Sharpy werd snel overmeesterd
stond terecht voor 't comité
van wijze mannen en de sheriff
(in die volgorde niet per sé)

De sheriff was de makker beu
keek boos naar de risee:
je leert het nooit, de maat is vol
het oordeel is: no cure? No way!

Weg die man en met z'n allen
bracht men Sharpy naar de zee
ze duwden zijn bootje naar de rotsen
en riepen smalend: nou, tabee!

Wat leren wij van deze story?
de prairie is op zich oké
maar ruig kan het eraan toegaan
Sharpy weet: da's geen cliché

De veedief is voorgoed verdwenen
wat dat betreft een goed idee
om hem 't ruime sop te laten kiezen
drie strikes out en hupsakee!


Countryman Ree

Mystic Moods

Tegenwoordig zijn indianen volledig geassimileerd in de Amerikaanse samenleving. Ze werken als casino-eigenaar of als verkoper van toeristische indianen-prullaria (made in China). Vroeger was dat anders, toen beleefden ze nog helemaal de indiaanse cultuur. Een van de kenmerken was een periode van melancholie in de vroege herfst. Wij noemen dat nu Indian Summer, met lekker zomerweer in oktober. Indianen noemen dat zelf Mystic Moods, een tijd waarin ze terugdachten aan hun voorouders, aan hun jeugd en waarin ze mijmerden over de geheimen van het leven. Er was zelfs een bezwerende standaard tekst die je kon opzeggen om aan te geven dat je je onderdompelde in Mystic Moods. Ik heb deze tekst gehaald uit het destijds veelgelezen standaardwerk Indian Culture Revisited van Brad M.M.O. Miller.


gegroet voorouders
geslacht waaruit ik kwam
ik denk aan jullie
mwaoemaah ndanki

gegroet seizoenen
ik onderga jullie werking
en kleed me naar behoren
mwaoemaah ndanki

gegroet oude tipi
woning waarin ik leefde
nu ben je afgedankt
mwaoemaah ndanki

gegroet toekomst
wat je mag brengen weet ik niet
ik onderga mijn lot
mwaoemaah ndanki


Countryman Ray

The way to success

Hoe kun je je onderscheiden van je collega's? Het lijkt een kwaal van nu, maar ook op de prairie waren veel cowboys dagelijks met deze vraag bezig. Ze probeerden nieuwe manieren van werken uit: ze hoeden de koeien vanuit het midden, lieten de koeien op een andere manier grazen of rusten, kortom: er werd geëxperimenteerd hoe het vak van cowboy beter en efficiënter kon worden ingericht. In dat opzicht is die hele nieuwerwetse toestand van Het Nieuwe Werken, hypershifting, Inspirational Targetting en time management al zo oud als de pas tussen de Rocky Mountains en Aberfold County.
En nog een overeenkomst: het waren vooral de verveelde cowboys of luie donders die zich verdiepten in deze manier van the New Deal in Cowboying (ook al een term die later schaamteloos werd uitgevent, zonder bronvermelding van oorsprong).
De evangeliseringsdrang van die luie 'verandercowboys' kende geen grenzen. Iedereen moest net zo slim worden als zij waren. Zij voelden zichzelf de zieners, de voorhoede, etc.
In zijn taaie studie 'The way to success, 10 ways to improve you daily balance' schrijft Nelly McAndrews over het efficiënt indelen van je dag: koffie onderweg, niet om het uur de koeien tellen maar om de twee uur en dat soort van tijdbesparende zaken. Grappig overigens dat het boek meer dan 800 pagina's dik is.
Over de nieuwe manier van werken gaat het volgende gedicht. In de laatste regel staat een typisch woord uit de tijd van het wilde westen. Voor de uitleg klik je hier.


Ik hack mijn leven
ik zorg voor rust
ik ben derhalve
nooit uitgeblust

mijn vrije tijd
dat is een zegen
ik werk het hardst
tussen zes en negen

ik inspireer collega's
en help ze slagen
weg met de drukte
en weg met het klagen

hoera voor het leven
't is alles dynamiek
change targets en verander
de sietsemekliek


Coutryman Ray

The unhappy one

In de goede oude tijd van de prairie was het leven aangenaam simpel. In de General Store in de gemiddelde Main Street was er bijv. geen overdaad aan (overbodige) spullen, maar gewoon één merk whisky, één smaak koffie, één type pikhouweel en één kleur werkbroek. Een kamer huren ging zonder puntensysteem. Er was er maar één de baas, en dat was de sheriff. Er ging maar één keer per week een postkoets naar de stad. Er was maar één saloon, en slechts één kerk. Dat was dus allemaal makkelijk en duidelijk, het ontbrak de bewoners dan ook volledig aan keuze-stress. Maar er is helaas altijd wel iemand die ontevreden is, zo ook bijvoorbeeld ene Jack Houlihan die tijdelijk in het gehucht Dusty Hills, Nevada, verbleef. Hij vond het leven op de prairie maar niks, blijkt uit het volgende gedicht. Ik zeg op mijn beurt: hij heeft het gewoon niet begrepen. Het prairieleven is van een ongekende schoonheid, je moet het echter wel willen zien.


ik ben helaas gestrand in dit ***boerengat
wat een verschil met mijn grote stad
de bewoners hier zijn dom en flegmatiek
er is geen schouwburg, zelfs geen fabriek

in de winkels verkopen ze niets wat lekker is
en ze vinden al gauw dat iemand een gekkerd is
als je geen paard rijdt dan is er niets te doen
het is hier uitgestorven van noen tot noen

de sheriff is een luie verwaande kwast
die bovendien slordig op zijn boeven past
degene die zichzelf tot dokter heeft verklaard
is zelfs de term kwakzalver niet waard

een waardeloos dorp vol zand en ratelslangen
hoe sterk kan een mens naar beschaving verlangen!
gelukkig mag ik hier volgende week vandaan
dan komt er eindelijk weer eens een postkoets aan


Countryman Ray

The joy of coffee

Koffie was op de prairie de gangmaker, de troostbrenger en het sociale bindmiddel. 's Morgens onontbeerlijk, 's middags trok het je door de moeilijke momenten en vanwege de omslachtige manier van zetten (met een ketel water boven een vuurtje) was koffie bij uitstek een rustmoment in de dag: tijd om met je collega's van gedachten te wisselen.
In zijn baanbrekende overzichtswerk 'Coffee through the ages: prophets, seers and sages' beschrijft wild west-deskundige Noel 'Vofart' Havens op innemende wijze de geneugten van koffie. Daarover dit gedicht.


Ik sta op
en word wakker
daar staat de koffiepot
op Gods akker
ondanks de vroegte
haal ik mijn doel
op mijn gevoel
ja, ik ben een gebruiker
een straffe bak maar met een schep suiker
de ketel hangt al boven het vuur
en op den duur:
één kan met koffie
één kan met koffie
de ene drinkt het zwart
met melk, voor mijn part
één kan met koffie
één kan met koffie
je schenkt het zwarte goud in een kop
en leeft weer op


Countryman Ray

Too much rain

Ik kreeg forse kritiek op mijn vorige entry, enkele lezers menen dat ik de kunsten geen warm hart toedraag. Ik was wel wat streng, maar ik draag de kunsten (zoals lassowerpen, zandsculpturen bouwen, totempalen snijden, line-dance en schoonschieten) wel degelijk een warm hart toe, getuige ook het volgende gedicht.

Honderd jaar geleden voerde een stel indianen in Montana met zoveel succes een regendans uit dat het 17 dagen non-stop stortregende. Hun dorp spoelde weg, hun vee verdronk en ze leden honger. Ja, dat krijg je als je met bovennatuurlijke krachten speelt.


regen regen regen
we hadden er zelf om gevraagd
maar nu valt het toch wat tegen
hadden we de gok maar niet gewaagd

de goden straffen ons, dat is klaar
dit is meer dan we kunnen verdragen
we zijn inmiddels in groot gevaar
zullen nooit meer om regen vragen


Countryman Ray

Being an artist, the Wild West way

In het Wilde Westen was er niet zoveel tijd om aan kunst te doen. Er moest gewoon gewerkt worden. Toneelspelen is misschien best leuk, eens in het jaar, bijvoorbeeld met kerst, maar om te kunnen leven moet je toch echt een fatsoenlijk beroep hebben op de prairie. Zoals cowboy, hoeder of farmer. Het is dan ook logisch dat toneelspelers, kunstschilders en kunstenaars niet een bijster hoog aanzien hadden in het Wilde Westen. Ze werden toch vooral aangezien voor klaplopers, profiteurs, zeurnichten en good-for-nothings.
Als kunstenaars te vaak in de saloon zaten te zuipen op kosten van de taxpayer dan kwam de sheriff binnen, sloeg de kunstenaar buiten westen en roofde zijn geldbuidel. Zo kon de sheriff toch nog iets terugpakken van wat de kunstenaar min of meer onrechtmatig had verkregen. Zo zag men dat in die tijd.
Over de kunstbeleving op de prairie gaat het volgende gedicht. Het heeft een prachtige tegelwijsheidachtige slotzin. Bijna weer actueel.


We moeten jouw soort eigenlijk niet
wij houden niet van Shakespeare en mime
hou je eigen broek maar op
een ieder is zijn eigen riem


Countryman Ray

Tiny Tucker

Op de prairie was er ooit een man die Tiny Tucker werd genoemd. Dat tiny sloeg niet op zijn lichaamslengte maar op de omvang van zijn revolver. Dat was een heel klein damesmodelletje. Er mee schieten durfde hij niet, want hij was nogal verwijfd. Zo droeg hij graag sjaaltjes en allerlei sieraden. Dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden. Op een dag, in de saloon van Humberville, Illinois, ging het mis. Vier grote stoere cowboys maakten opmerkingen over het feit dat Tiny Tucker geen whisky dronk maar een blauw likeurtje met daarin zo'n parasolletje van papier.


wat ben je voor mietje!
riep een griezel
je drinkt als een grietje
zei een engerd

wat moet je met roze sporen
vloekte een bruut
wat doen die ringen in je oren
gromde een schoft

Tiny Tucker aarzelde geen moment
vluchtte de saloon uit
iemand riep nog: hee slappe vent!
je vergeet je handtas


Countryman Ray